‘Je spraak verraadt je, zwijg soms.’

Met woorden kunnen we elkaar kwetsen en krenken, anderen belachelijk maken en macht uitoefenen. Of we kunnen met onze woorden iemand bemoedigen en tot leven laten komen. Dat vereist echter dat je eerbied voor hem/haar hebt en dat jouw woorden uitdrukking geven aan jouw eerbied en waardering. In een Chinees gedicht wordt gezegd: ‘Wie kan zoveel stilte opbrengen dat hij/zij alle droefenis in zichzelf kan verhelderen?’

Ons spreken verraadt onze houding. Onze woorden verraden of we van mensen houden of ze verachten, innerlijk in vrede zijn met onszelf of geïrriteerd. In het laatste geval zullen we met onze woorden onze omgeving emotioneel vervuilen. We zullen alles eruit laten schallen wat er aan innerlijk ongenoegen in ons verborgen ligt.

Vaak relateren we zwijgen met een spirituele functie, denk aan monniken. Zwijgen is voor monniken niet alleen de manier om de vele zonden van de tong te vermijden, het confronteert hen ook met hun eigen waarheid. Gedurende het zwijgen doemen er in je gedachten, gevoelens en hartstochten op. Het zwijgen brengt je tot oprechte zelfkennis, naakt en onverhuld.

We kunnen weliswaar uiterlijk zwijgen maar van binnen spreekt het altijd door. Vooral als je voortdurend gedachten hebt over anderen, is het uiterlijk zwijgen zinloos. Dan is het immers voortdurend spreken en oordelen en ben je in het zwijgen niet bij jezelf. Het doel van het zwijgen is om een ruimte van stilte te openen, waarin je geheel jezelf kan zijn, vrij van alle verwachtingen van buiten en van al het aanpassen aan de wensen van anderen. Je merkt dat je bevrijdt wordt van de druk om steeds wat interessants te moeten zeggen.

Zwijgen is niet iets passiefs, maar een actief onderzoeken. Als jij een beroep hebt waarin je veel contacten hebt kan het voorkomen dat je een behoefte creëert om niet te hoeven praten als je bijvoorbeeld thuis komt of behoefte hebt om in het weekend een avond uit te gaan met vrienden. In de huidige maatschappij gaan we vaak maar door en staan we niet meer stil of zijn we niet meer stil. Onze hersenen maken overuren door de vele diverse prikkels om ons heen zoals de woorden van anderen. De absorptie wordt steeds minder en we merken dat we verdoofd doorgaan met alles waar me mee bezig moeten zijn.

Zwijgen brengt je in contact met jezelf, het bewust waarnemen van dingen bij jezelf, maar ook om je heen. Wie vaak afziet van het spreken, zal zijn woorden later met meer bedachtzaamheid kiezen. Wie zijn woorden bedachtzamer gebruikt zal ook minder vervuiling creëren.